İŞE İADE DAVALARI

İşten haklı ve geçerli bir sebep olmadan çıkarılırsanız ne yapmalısınız? Şayet işinizden memnun iseniz ve işvereniniz sizi hiçbir geçerli hukuki bir sebep göstermeksizin işten çıkardıysa, bu durumda işe iade davası açabilirsiniz. 4857 Sayılı İş Kanunumuza göre; iş sözleşmesi işveren tarafından feshedilen ve çalıştığı iş yerinden ayrılmak istemeyen işçiler işe iade davası açabilirler. Burada amaç, işçinin iş ilişkisinin güvence altına alınmasını ve işin devamlılığını sağlamaktır. Peki bütün işçiler bu durumdan faydalanabilir mi? Hayır, işe iade davası açabilmenin belli başlı şartları vardır. Bunları genel hatlarıyla değerlendirecek olursak;

1. İş yerinde 30 ve üzeri işçi çalışmalıdır. Yargıtay uygulamasına göre fesih tarihindeki işçi sayısı baz alınmaktadır.
2. İş sözleşmesi işveren tarafından feshedilmelidir.Yani eğer iş sözleşmesi işçi tarafından feshedildiyse (işçi istifa ettiyse) yahut işçi ve işveren karşılıklı anlaşarak (ikale ile) sözleşmeyi sona erdirirlerse, işçi işe iade davası açamayacaktır.
3. İşçi fesih tarihinde o işveren bünyesinde 6 aylık kıdeme sahip olmalı. Deneme süresi hesaba katılır. Önemli olan iş sözleşmesinin ne kadar sürdüğüdür.
4. Davayı açacak işçi, işveren vekili olmamalı.  Çünkü işveren vekili, işveren adına hareket edebiliyor.
5. İmzalanan iş sözleşmesi, belirsiz süreli olmalı. Mesela sözleşmede; “işçi, 1 mayıs 2020 ile 1 mayıs 2021 arasında çalışacak.” gibi bir madde var ise bu  belirli süreli iş sözleşmesidir ve bu işçi işe iade davası açamayacaktır. 

İşçi bütün sayılan şartları sağlıyorsa dava süreci şu şekilde işleyecektir;

Öncelikle dava açmadan zorunlu arabulucuya gidilir. Burada süreler önemlidir. Fesih bildiriminin işçiye ne zaman ulaştığı önemlidir, çünkü süreler de buna göre işlemeye başlar. 1 ay içinde arabulucuya başvurulmalı, eğer arabulucuda anlaşamazlarsa, son tutanaktan itibaren de 2 hafta içinde dava açılmalıdır. 

İşe iade davası işçi lehine sonuçlanırsa, işçinin kararın kendisine tebliğ tarihinden itibaren 10 iş günü içinde işverene başvurması gerekir. Buradaki başvurunun noter kanalıyla olması ispat açısından daha sağlıklı olacaktır. İşverenin de 30 gün içinde işçiyi işe davet etmesi gerekir.

İşçinin talep edebileceği ilk şey, boşta geçen süre ücreti olup en fazla 4 aylık ücreti tutarında olacaktır. Davanın reddedilmesi durumunda işçinin ikinci talep edebileceği şey ise işe başlatmama tazminatıdır. Bu tazminatın miktarı da 4-8 maaş arasında olmaktadır. Yani kaba tabirle ifade edecek olur isek işçi der ki; “beni ya işe başlatın ve boşta geçen süre ücretimi verin ya da işe başlatmama tazminatımı verin.”

İşe iade davası derdest olan işçi; iş akdi feshedildiğinden, kısa çalışma ödeneğinden faydalanamaz.

Peki işe iade davası sonuçlanmadan işçi tarafından işçilik alacakları talep edilebilir mi? Hayır, işe iade isterken aynı zamanda kıdem ve ihbar tazminatı talep etmeyi yargıtay abesle iştigal kabul etmektedir.

Sonuç olarak, Mahkemenin verebileceği iki karar var; ya reddedilir dava, ya da kabul edilir ve işçinin işe iadesiyle boşta geçen süreye hükmedilir. Eğer siz de keyfi olarak işten çıkarıldığınızı düşünmekteyseniz, işveren haklı ya da geçerli hiçbir sebep yokken sizi işten çıkardıysa, işe iade davası açabilirsiniz. İş Kanunumuz ekonomik açıdan daha zayıf olan işçiyi koruyan hükümler içermekte ve eğer mahkeme sizi haklı bulursa davalar genelde lehe sonuçlanmaktadır. 

Av. Ayşe Nur Ekici